Монгол бичгээ сэргээх

[Almas]

Энэ талаар бичлэгээ vлдээгээрэй!

Эхэнд оч


tgs
^.^Анхны гишvvн^.^


Нэгдсэн: 2005-1 сар-23
Бичлэгүүд: 2
Байрлал: jp, tokyo, sedegayaku
Бичигдсэн: 23 1 сар 2005 01:42 am Бичлэгийн гарчиг:

--------------------------------------------------------------------------------

Mongol bichig gej baisanaas kirillee hogjuulbel yasan um be? odoo Mongol hel mash yaduu bolood bna sh dee. zubhun minii bodol shuu.
_________________
amidral saihan l baina...

Эхэнд оч


Almas
^.^Удирдагч^.^


Нэгдсэн: 2005-1 сар-18
Бичлэгүүд: 26
Байрлал: www.dusal.tk www.anagaah.tk
Бичигдсэн: 23 1 сар 2005 04:17 pm Бичлэгийн гарчиг:

--------------------------------------------------------------------------------

Odoohondoo cyrillic-eeree baisan ni deer gej bi ch bas boddog.. Gehdee Mongol bichgee sergeegeed ireeduid 2 bichigtei baival zugeer yum shig?? :roll:

[orny]

Mongol hel ih bayalag shdee
Mongol bichgee sergeeh heregtei
bidend mongoliin geed uldej bgaa yum tsuuhun l bna

[dummy]

Кирилл бичиг нэг л онцгүй ээ. Ялангуяа интернет, РС ашиглахад бүр ч дэмий. Энд тэнд олон улсын хуралд сууж байсан залуус кирил бичгээсээ болж эвгүй байдалд ордог, түүгээр нь тэнд очсон орсууд хүртэл доош нь хийдэг гээ биз дээ. Барын сүүл барьснаас батганын толгой барь гэдэг. Бусдын бичгийг авлаа авлаа гэхэд шууд латин бичгийг нь л өөрийн болгоод авчихъя л даа. Манай хэдэн муу үсгийг өлхөн орлочихож болно шдэ. Харин "Х" үсгийг 'kh' гэдгээ болимоор юм. Мөн Чингис гэхийг нэг л g-тэй бичмээр байна. Аль ч улсын латин үсэг мэддэг хүн "Чинэгис" биш "Чингис" л гэж дуудна шүү дээ. Өөрөө өөрсдөдөө хүндрэл учруулаад л манай зарим хэлний эрдэмтэд...

[Almas]

Chinggis khan гэдгийг Япон манайх хоёр л хэрэглэдэг юм шиг байна лээшд. Интернет энэ тэр дээр дандаа Genghis khan гэж байдаг биз дээ?

[tigin]

Manai tor zasagt baigaa humuus mongol bichigiig ustgah bodlogo barij baigaa bololtoi.

Bi sayahan mongol bichigiig dund surguulid 2008 onoos ehlen 7-r angid zaah bolson gedeg medeelliig olj uzelee.
Daraah linkees uzne u: http://www.olloo.mn/modules.php?name=Ne ... &sid=84172
Ene odoo yu bolj baigaa yum be???

Mongol bichigiig 1990 ond 1-r angias n ehlen zaaj bailaa, uuniig 1994 ond boliulsan, odoo mongol bichigiig 3 baina u 5-r angid ehlen ordog,
ahlah angid mongol bichigiin hicheeliig oroh eseh n bagshiinh n uzemjiin asuudal bolson, tegeed dund surguulid 7 honogt 40hon minut orj baigaa.
Getel odoo udahgui 7-r angias bolgoj bur hoishiluulah n e. Daraagiin heregjuuleh ajil n mongol bichigiig dund surguuliin hicheeliin hotolboroos hasah bolj baiga yum baina l da.

Bid zugeer harsaar baigaad undesnii bichigeen ustguulah u?
Mongolchuudaa, bugdeereen nigdej undesnii bichigeen sergeetsgeey, harin ene kiril bichigiig ustgay.
Bid undesnii bichigeen baisar atal hariin bichig heregleh n denduu gutamshigtai hereg.
2008 onii hicheeliin shine jilees 1-r angid elsen orj bui huuhduudiig undesnii bichigeer n surgah shiidver garguulay.
Tsag aldalgui shiidver garguulj chadval surah bichig, surgaltiin material beltgeh tsag hugatsaa bidend baina.
Mongol bichigiig sergeeh ajiliig dund surguuliin surgaltiin sistemees ehlen hiivel iluu ur duntei, amarhan heregjih bolno.

Undesnii bichigeen sergeehiin toloo baigaa humuus nadtai holboo bariarai.

[Almas]

Харин тийм, ямар нэгэн аргаар үндэсний бичгээ сэргээж, нийтээрээ хэрэглэдэг болж крилл үсгийг бага багаар ч болсон шахаж гарах л хэрэгтэй байгаа гэж боддог. Эхний ээлжинд крилл үсгийн дүрмийг Монгол бичиг шиг болгож өөрчилбөл зүгээр юм шиг. Эсвэл Монгол бичгийг яг тэр хэвээр нь биш одоогийн крилл үсгийн дүрэмд зөвхөн крилл үсгүүдийг л Монгол үсгүүдээр соличихвол үсгээ л цээжилчихвэл хүмүүст сурахад амар болох? Энэ 2-ын аль нэгийг сонгоод хийвэл болох юм шиг? энэ талаар ямар бодолтой байна?
Би бол 2 дахийг нь зүгээр юм уу гээж бодоод байгаа юм. Жишээ нь Абу гэж бичээд аав гэж уншина гэдэг одоогийн бидний хувьд их хүндрэлтэй болчихоод байгаа юм. Бас одоо хэрэглэгдэж буй крилл номуудаа Монгол бичиг рүү бүгдийг нь хөрвүүлж орчуулах хэцүү. Тэгэхээр шууд криллээс хөрвүүлэхэд л Монгол бичгээр буудаг бол зүгээр байх. Тэгэхээр 35 крилл үсгийг зохицуулаад Монгол бичгийн үсгүүдээр шууд солиод харин үг үсэг, дүрмийг нь хооронд нь зохицуулаад гээгдэх эгшигийн дүрэм г.м их алдаа гардаг шаардлагагүй шахам дүрэмүүдийг хасаад янзалчихмаар санагддаг юм. Энэ талаар тэмцээд үзэх сонирхолтой байна шүү

[tigin]

Mongol bichigiig kiril bichigiin duremeer yariachilj bichih, ingej bichihed bolohgui yum baihgui l de, gehdeen tegej bichivel mongol bichigiin suns suld ni baihgui bolchih yum shig sanagdaad baina. Tod usegt yariachilj bichisen baidag l da, gehdeen minii bodloor olon zuralga temdeg nemseneer bichih unshihad tovogtei boljee.

Yor ni bol mongol bichigiig shinechilen saijiruulah shaardlaga baihgui bish baigaa, jishee ni:
1. Zarim usegiig yalgavartai bichih. d, t -usegiig ugiin ehen dund yalgaj bichivel zugeer, mon urtatgal ga, ge -iig duudagdah ga, ge -ees yalgaj bichih tuhailbail hagan gej bichihed ga uyeiin 2 dusaliig zuraas bolgoh geh met ingej yalgaj bichih ni unshihad dohom bolno.

2. Zarim ertnii bichilgetei ugesiig yariachilj bichih. menehei - melehei, yambar - yamar geh met. Edgeer ugiig odoo ovor mongold yariachilj bichideg bolson baina le, getel manaid jishee ni "humuun bichig" sonind ertnii helbereer ni bichiseer baigaa haragddag.

3. Nutagiin ayalguugaan dagaj bichih. halha ayalguugaar bol gulir - guril, setsen - tsetsen geh meteer oorsdiin ayalguugaar bichne. Zaaval busad nutgiin ayalguunii bichilgeer bichih shaardlagagui.

Abu gedeg bichilgiin huvid bi zaaval aav geh meteer bichih hereggui gej bodoj baina, iimerhu bichih duudah zorootei ugsiig iin bicheed tiin unshih ugs gej huuhduuded taniulahad bolchih baih. Iim ug tiim ch olon bish baidag. Yag abu gedeg ugiin huvid engiin yariand urtaar duudahgui /aviin mori/, /av ij hoyor mini/ geh meteer yaridag, tegeheer abu gej bichih ni nig talaas buruudahgui bolj baigaa yum.

Deerh minii durdsan baga saga oorchiloltuudiig hiichihvel mongol bichigiin zov bichih duremiig undeseer n oorchiloh shaardlagagui baih gej bodoj baina.
Yor ni mongol bichigiin zov bichih durem mongol helteigeen mash nariin uyaldsan togs gej helj bolohoor baidag.
Alivaa avia zuin togtoltsootoi bichigt yarih bichih n zoroh tohioldol baidag ni heviin uzegdel, uuniig unshij duudah togtson yos duremeer zohitsuulsan baidag uchir yamar ch hundrel berhsheel gardaggui. Tiimees mongol bichigiin zov bichih duremiig oorchloh hereggui baihaa.

[Almas]

Дан ганц дунд сургуулийн хүүхдүүдийг сургаснаар мөддөө лав бүтэхгүй болов уу.
Нэгэнт криллтэй хүмүүсийг бас сургах болохоор эхний ээлжинд аль болох амархан шилжих хэрэгтэй байх гэж бодоод байгаа юм. Тэгэхгүй л бол нэг бол хоёуланг нь хэрэглэсээр байх эсвэл Монгол бичгээсээ татгалзах болчихоод байх шиг.
Жишээ нь би өөрөө Монгол бичиг хальт мөлт л унших аядана. Одоо ч бүүр мартаж байна. Тэгээд бүх юмыг Монгол бичиг рүү оруулна гэчихвэл "бас л хэцүү". Хүүхдүүдэд 10 жилд нь заалаа гээд нийтийн хэрэглээнд аль болох хурдан Монгол бичгээ оруулахгүй бол компьютер дээр криллээр програмууд олон хийгдээд, номууд олон бичигдээд байгаа нь дараа нь Монгол бичиг рүү шилжихэд улам л хэцүү болно байх гэж бодогдоод байгаа юм. Тэгэхээр ямар нэгэн байдлаар шийдээд одоо крилл үсэгтэй хүмүүс ч, хүүхдүүд ч маш хурдан шилжиж болохоор байдлаар шууд Монгол бичиг рүү бүх юмаа шилжүүлээд аль болох хурдан бүх салбар, бүх зүйл дээр л Монгол үсгийг оруулмаар юм шиг?
Криллээр унших ном нь байгаад байхаар хүмүүс заавал Монгол бичиг рүү шилжиж яах юм гэсэн байдлаар хандаад байгаа.

Ихэнх хүн өөртөө амар байдлыг л бодох юм даа... Яах хэрэгтэй юм бол доо? За ямар ч гэсэн Монгол бичгээ сэргээх талаар ажил хийвэл чадлаараа оролцох болноо

[maximum_mng]

Босоо үсгээ хэрэглэдэг цаг ирэх байлгүйдээ.

[tigin]

Uul ni bid mongol bichigeen sergeeh ajiliig tun amarhan hiih bolomjtoi yum shu de. Mongol bichigiig sergeene geheer buh humuust genet homorgolon mongol bichig heregluulne gej zarim humuus oilgodog. Tegej genet hiih ni medeej uchir utgagui, nigent kirileer sursan humuus kirilees salj chadahgui ni oilgomjtoi. Tegeheer mongol bichigeen sergeey gevel huuhduudeen l surgana gesen ug, ternees bish yum surahaasaan ongorson hogshichuuliig surgana gej baihgui. Bidnii hiij chadah yum bol ur huuhduudeen surgah, eniigeen l hiihed buh yum amarhan butne.

Hamgiin ehnii nohtsol ni dund surguuliin surgaltiig mongol bichigeer yavuulah, uund yalanguya 1-r angid orj bui huuhduudiig ehnees mongol bichigeer surgaj ehleh, baga angiudiin buh hicheeliig, dund ahlah angiudiin hicheeliin 50 huviig mongol bichigeer yavuulj tsaashdaan aajimaar buh angiud mongol bichigeer hicheel yavuuldag boloh. Ingeed todorhoi hugatsaanii daraa ih deed surguuliin surgaltiig mongol bichigeer yavuulah bolomj burdene.
Iinhu mongol bichigiin surgaltiin orchin burdsen tsagt oyutan suragchidad zoriulsan nom, sonin, setguul zeregiiig hevleh ajil zailashgui shaardlagatai bolno. Nig ugeer helbel zah zeeliin asar tom erelt heregtsee uusne gesen ug. Tegeheer ene zah zeeld oroh sonirholtoi humuus olon garch ireh ni todorhoi.

End mon zovhon hevleliin salbar ch geltgui komputer internetiin orchind mongol bichigiig heregleh mash ih erelt heregtsee garch irne. Tegeheer mongol bichigeer garah web-uud ayandaan olonoor bii bolno. Onoodor mongol ulust bosoo bichigeer garsan nig ch web huudas baidaggui ni tuuniig heregleh hun baidagguitei holbootoi.

Bi onoodor gantsaaraan sonin gargaad, web ajilluulaad mongol bichigiin heregleenii orchiniig bii bolgoh geed hichneen zutgeed yamar ch nemergui gedegeen medej baina, tegej yavlaa gehed heseg hugatsaanii daraa bi yamar ch ediin zasagiin bolomjgui bolno, yagaad gevel oilgomjtoi shu de, mongol bichigiig heregledeg hun baihgui, minii buteegdehuuniig hen ch hereglehgui, bi shataad l duusna.

Tegeheer hereglee uuseh nohtsoliig bii bolgohguigeer uildverlegchid hezee ch bii bolohgui. Ingeed bodohoor kiril bichigees mongol bichigt shiljih uil yavts zah zeeliin huuli zarchimaar l yavagdah bolj baigaa yum. Uund gantsxan tor zasagaas shiidver gargahad l hangalttai, tor zasagiin zugees yamar ch ih hemjeenii horongo mongo garahgui.

Bosoo bichigiin huvi zaya manai tor zasagt baigaa humuusiin gart l baina. Ted l hurdan shiidvereen gargaval heregjihed mon ch amarhan baina da.

[Almas]

Миний бодлоор ерөнхийдөө хомроголон сургах тал руугаа байсан нь дээр юм шиг санагдаад байх юм хэхэ
Яг анх Монгол бичиг үзэж эхлэхэд 90 онд манай дүү анх Монгол бичиг заалгаж байсан, одоо ч тэр үеийнхэн интернетэд зөндөө тааралддаг, найзууд ч олон бий. Би болохоор эхлээд крилл үзээд 5-р ангиасаа хагас дутуу Монгол бичиг үзсэн хүн л дээ.
Эхлээд Монгол бичиг үзсэн хүмүүсийн хувьд криллээр зөв бичихдээ бараг бүгд алдаа их гаргадаг, Монгол бичгээ бас дунд анги руугаа ороод хаясан болохоор тэр үеийнхэн бол аль ч үгүй л болцгоосон доо. Харин дараа нь үзсэн над шиг хүмүүс бол 2-3 жил хэрэглэхгүй бол ихэнх нь хоолтойгоо холиод идчихэж байгаа юм :lol: Тэр анх болиулдаг нөхдүүд бол асар тэнэг улсууд байсан байгаам даа. Маш их хүч хөдөлмөр тэнд устаж, хүүхдүүд ч дунд нь цалгардсан.
Ер нь тэр үед яагаад тэгж Монгол бичгийг үзэж байсныг болиулаад буцаагаад крилл үздэг болгочихсон юм болоо? Тэнд бас шалтгаан байсан л байх даа?

Тэгээд 10 жилийнхэнд чиглэсэн ном сурах бичгийг Монгол бичгээр гаргалаа гэхэд одоогийн сурах бичгүүд ашиглагдахгүй шинэчлэгдэнэ гэсэн үг болно, тэгэхээр зах зээл үүсэх л юм байна. Сайн бодож байгаад ер нь хүүхдүүдээс эхлэхээс л өөр аргагүй юм даа. Уг нь бол шууд л хомроголоод л эхлүүлчихмээр байна даа

Багш нарыгаа бол ёстой хомроголон Монгол бичигтэй болгоод 10 жил төгстөл нь хичээлийн тал хувь нь Монгол бичгээрээ яваад криллээр тал нь явдаг бол яадаг юм бол? Хүүхдүүдэд хэр ачаалалтай байх юм бол доо? Уг нь ч ачаалалтай байх туслмаа л толгой нь сайн хөгжих байх л даа

Монгол бичгийг компьютерт оруулахын хувьд лав Микрософт болоод бусад том үйлдлийн систем үйлдвэрлэгчдэд бас хандах хэрэгтэй болж магадгүй. Гол нь компьютер дээр үсгийг босоо байрлуулах гэдэг бас жоохон асуудалтай. Энэ тал дээр бас бодож ярьж яваа Мэдээллийн технологийн мэргэжилтнүүд ч байгаад л байх шиг байгаа юм. Өвөр Монголчууд л цөөн хэдэн хүн энэ тал дээр юм хийх гэж үздэг юм шиг байгаа юм :( Яг Монголчуудын хийсэн тийм төрлийн үйл ажиллагаа юу байгаа юм бол? Ямар ч байсан зөвхөн Internet Explorer веб броузер ажилладаг нэг веб сайт үзэж байсан юм байна. Шууд Монгол бичгээр текст хэлбэрээр хийсэн веб сайт л даа.

За тэгээд бид ер нь хийж эхлэе тэмцэе гэвэл юунаас эхлэж яавал зүгээр юм бол? Одоо сонгууль болох гэж байгааг далимдуулаад бас Монгол бичгийг үндэсний бичиг болгох талаар ажиллана гэсэн мөрийн хөтөлбөртэй хүн бол бас л өрсөлдөнө дөө тээ ;~) Тиймэрхүү маркаар бас төрд гарах хүмүүсийг ашиглах болох юм биш бээз.

[tigin]

Mongol bichigiig komputert hereglehiin huvid bid ovor mongolchuudaas ih yum suraltsah heregtei. Ted office-iin program deer jishee ni word deer bosoo bichigeen hediin heregledeg bolson. Kingsoft -iin ms wordtoi yag adilhan WPS2007 gedeg program baidag, text direction gedegt tohiruulga hiiged l bichij bolj baina le.

Mon zovhon word deer ch geltgui busad office-iin exel, power point geh met program deer bagahan oorchilolt hiihed l bosoo bichigeer heregleh bolomj baigaa. Ene talaar Microsoft-d huselt gargaval bolchih yum shig. Esvel ovor mongoliin program hangamjiin terguulegch kompani boloh Menksoft-toi hamtarch ajillaval ih yum hiij buteej boloh baih.

Ter site www.mongolculture.com deer baisan u? Uneheer goy togs gej helj bolohoor hiisen baina le. Bas bosoo usegeer mesenger, forum baidagiig humuus medeh baih, hayag ni www.boljoo.com

Ih hurald ner devshij baigaa humuusiin dotor undesnii bichigeen sergeey gesen hun baigaa yum bolov u? Hervee tiim hun baidag bol mongol bichigiin huvi zaya gereltei l haragdah bolno do. Yor ni ner devshigchidt handaj urialga gargaval zugeer ch yum u.

[Almas]

Харин нэр дэвшигчдэд хандсан нэг тийм уриалга гаргая. Ямар хэлбэрээр цацвал зүгээр вэ?

[tigin]

Ali boloh tedend hurch chadahaar tsatsah heregtei, zuragt huudas plakat, internet, tv, yor ni baij boloh buh helbereer l tsatsmaar baina.
Bi 1 urialgiin tosol gargay, tegeed sanalaan soliltsoy.

[Almas]

ОК тэгээд асуулт.нэт форум, блогуудаар хүмүүст хүргэвэл дэмжих хүмүүс ч гарч ирэх байх. Тэгээд энэ тэрүүгээр сайн тараагаад үзье. Намуудын байран дээр уриалгаа аваачиж өгч танилцуулж бас болох юм тиймээ?
Тэгээд нам бүр мэдээж сонирхож дэмжвэл өөр өөрийн төсөл яаж шилжих зэргээ гаргах байх л даа. Бид нар бас уриалгадаа дээр бичиж байсан зэрэг санаануудаа оруулах хэрэгтэй байх.

[Almas]

Веб сайтуудын хувьд Болжоо.ком .г.м сайтууд зураг хэлбэрээр оруулаад байгаа болохоор жоохон учир дутагдалтай. Уг нь флэш ашиглаж гоё хийж болно л доо. Гэхдээ шууд текст хэлбэрээр босоо үсгийг веб броузер дээр харуулж болдог юм байна лээ. Ганцхан Internet Explorer дээр болж байсан. Харин одоо Firefox 3 хувилбар дээрээ энэ технологийг оруулсан юм байна. Opera мөн сүүлийн хувилбар дэмждэг болсон бололтой. Ингэхээр интернет дээр бол босоо бичгээр бичих боломжтой болсон байна Бас Windows Vista өөртөө Монгол бичгийн үсгийн фонт, гарын драйверуудыг агуулсан. Уникод системд Монгол бичиг орсон юм байна. (Миний хувьд шинэ мэдээ байлаа )

http://www.mongolbible.com/html/nt__get_ready.html

IE 5.5-аас хойших
Firefox 3-аас хойших хувилбар дээр туршиж үзээрэй. Эхний мөрөнд текст хэлбэрээр харуулсан байгаа. Хэрвээ тэр мөр таньд босоо үсэг харагдахгүй байгаа бол веб броузер чинь embedded OpenType fonts дэмждэггүй гэсэн үг. Гэхдээ одоо шинэ Unicode фонтууд Vista болоод бусад шинэ үйлдлийн системүүдэд багтаад гараад эхэлчихсэн учир заавал энийг хэрэглэлгүй зөвхөн босоо хэлбэрээр харуулахад болох л доо...

Энэ харин Vista-ийн Монгол гарыг дэмждэг эсэхийг мэдэхгүй юм. Гэхдээ энэ аргаар тэр гарын байрлалд зохицуулаад хийчихвэл болохоор болж байна. Ер нь бол компьютер дээр боломжууд хангалттай нээгдэж байгаа юм байна. Одоо Linux, Unix, Mac системүүдэд гарын хөтчүүдийг бүтээх, Vista-ийн хөтчийг XP болон дооших үйлдлийн систем дээр суулгах хэрэгтэй байх гэж бодлоо. Бас хэрэглэгчийн веб броузер Монгол бичиг дэмждэггүй бол тэрнийг нь шууд крилл эсвэл латин үсэг рүү хөрвүүлээд харуулдаг энэ тэр хийж болох л байх л даа...