Linux тушаалын мөрний анхан шатны тушаалууд

[XXman]

Өө нээрээ.Terminal-н командуудыг монголоор тайлбарласан байдагуу?

[Khaschuluu]

Эх сурвалж: http://www.debian.mn
Linux хэрэглээний командууд

pwd Энэ command нь танийг аль директорт байгааг харуулана.
Жишээ нь: pwd [enter] дарахад танийг аль директорт байгааг харуулана.
ls –[options] (list)Идэвхитэй байгаа директорын доторхийг харна.
options:
a уг директорт байгаа бүх файлийг харна.
t уг директорт байгаа хамгийн сүүлд өөрчилсөн файлийг харна.
u уг директорт байгаа файлуудаас хамгийн сүүлд хэзээ харсаныг харуулана.
l file-ийг бүтэн үзүүлэлтээр харна.
Жишээ нь: ls –a [enter] дарна. Ингэхэд shell- дээр тухайн директорт
байгаа
бүх файл гарна.
drwxy - x-y 3 root root 4096 date hello
d= Файлын хөл ямар төрлийн файл болохыг энэ зааж өгнө.
d – ийн оронд ердийн(-) файл гэсэн үг
L- байвал нийтийн файл
rwx-x –y Хандах эрхийг зааж өгнө.
-x-= home loop -д хандах эрх нь группээр байна.
r -= Хэрэглэгч унших эрхтэй.
w-= Хэрэглэгч өөрчилөлт хийх эрхтэй
x-= Хэрэглэгч файлаа өөрчилөх эрхтэй

Файлд хандах эрхийг өөрчлөх
chmod-=хандах эрхийг өөрчлөнө.
q+w- = бичэх эрхийг нэмэж өгөх
ф-x- = хасах эрхийг өгөх
4096 - = Файлын хэмжээ юм.
date- =Он сар өдөр юм.

cd (cha nge director)
Директор хооронд шилжүүлдэг command.
Жишээ нь: cd .. [enter] дарахад тухайн директорийн Parent директор луу
шилжинэ.Харин cd <dirname> [enter] дарахад тухайн директорийн Child
директор луу шилжинэ.

dir тухайн хавтсан дахь файл, хавтаснуудын жагсаал харуулна. dir --help тушаалаар нэмэлт option-уудыг харж болно.

mkdir <name> (makedirector) Энэ command нь шинээр folder
үүсгэнэ.
Жишээ нь: mkdir <myfolder> [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа
директорт myfolder гэсэн folder үүснэ.

rmdir <name> (removedirector) Энэ command нь folder ycтгадаг.
Жишээ нь: rmdir<myfolder> [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа
директорт
myfolder гэсэн folder-ийг устгана.

find <name> Энэ command нь folder болон file –ийг хайна.
Жишээ нь: find conio.h [enter] дарахад тухайн директороос child директороос
хайна.

man <name> Name –д бичигдсэн command-ийн тайлбарыг гаргана.
Жишээ нь: man ls [enter] дарахад ls command-ийн тайлбарыг гаргана.

vi <name> Энэ command нь бөгөөд text file үүсгэн, мөн file нээнэ.
Жишээ нь: vi bat.txt [enter] дарахад тухайн идэвхитэй байгаа директорт
bat.txt нэртэй text файл үүсгэнэ. Энэ editor дотроо олон command-уудтай
бөгөөд ESС +a [enter] дарахад тухайн file дээр ажиллаж болох бөгөөд мөн
ESС+shift+; [enter] дарахад тухайн нээсэн file идэвхигүй болно. Ингэхэд нь
wq [enter] дарахад file-ийг хадгалаад гарна. Харин q [enter] дарахад
хадгалах уу? гэж асууна. q! [enter] дарахад шууд гарна.

gcc -[options] <filename1> <filename2> Энэ комманд нь source file-д compile хийнэ.
Options:
o энэ нь binary file үүсгэдэг.
Жишээ нь: gcc –o hello hello.c [enter] дарахад hello.c file-ийн hello гэсэн binary
file үүсгэдэг.

./ комманд нь compile хийсэн file-ийг ажиллуулана.
Жишээ нь: ./hello [enter] дарахад уг hello гэсэн file ажиллана.

who system-д ямар хэрэглэгч хандаж байгааг харуулана.
Жишээ нь: who [enter] дарна.

who am i та өөрийгөө ямар эрхээр орсныг харуулана.
Жишээ нь: who am i [enter] дарна.

where is <filename> Уг файлийг хаана байгааг заана.
Жишээ нь: whereis conio.h [enter] дарахад conio.h энэ файлийг хаана байгааг
заана.

adduser <name> Шинэ хэрэглэгч нэмж оруулана.
Жишээ нь: adduser bat [enter] дарахад bat гэсэн хэрэглэгч үүсэнэ.

passwd <name> (password) Хэрэглэгчидэд түлхүүр үг оруулана.
Жишээ нь: passwd bat [enter] дарахад password oруул гэсэн үг гарч ирэх
бөгөөд хоёр удаа оруулаад bat нэртэй хэрэглэгчид password орно.

ln -[options] <filename> filename нэртэй file-д link хийнэ.
options:
-s soft link хийнэ. Энэ link нь линклэсэн file-ийн зөвхөн нэрийг авсан
байх бөгөөд доторх мэдээлэл нь нэг байна. Link хийлгүүлсэн file-ийг
устгавал дагаад устана. Харин options-ийг хоосон орхиод бичвэл hard link
болох бөгөөд ялгаа нь Link хийлгүүлсэн file-ийг устгавал дагаж устахгүй.
Жишээ нь: ln –s bat.txt [enter] дарахад тухайн директорт bat.txt гэсэн (өнгө нь өөр) файл үүсэнэ.

rm <name> энэ command нь file –ийг устгана.
Жишээ нь: rm bat.txt [enter] дарахад bat.txt file-ийг устгана.Директор устгах.
Шелл ашиглаж хоосон директор устгахдаа rmdir гэсэн команд ашиглана.
Хэрвээ хоосон биш бол rm –rf команд ашгилна.
Директор хооронд шилжүүлдэг команд
Жишээ нь: cd .. [enter] дарахад тухайн директорийн Parent директор луу
шилжинэ.Харин cd <dirname> [enter] дарахад тухайн директорийн Child
директор луу шилжинэ.

rmdir <name> Энэ command нь folder ycтгадаг.
Жишээ нь: rmdir<myfolder> [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа
директорт myfolder гэсэн folder-ийг устгана.

find <name> Энэ command нь folder болон file –ийг хайна.
Жишээ нь: find conio.h [enter] дарахад тухайн директороос child директороос
хайна.

man <name> Name –д бичигдсэн командын тайлбарыг гаргана.
Жишээ нь: man ls [enter] дарахад ls командын тайлбарыг гаргана.

vi <name> Энэ command нь texteditor бөгөөд текст файл үүсгэн,мөн файл нээнэ.
Жишээ нь: vi bat.txt [enter] дарахад тухайн идэвхтэй байгаа директорт bat.txt
нэртэй text файл үүсгэнэ. Энэ editor дотроо олон command-уудтай бөгөөд
ESC +a [enter] дарахад тухайн file дээр ажиллаж болох бөгөөд мөн ESC
shift+; [enter] дарахад тухайн нээсэн файл идэвхгүй болно. Ингэхэд нь wq
[enter] дарахад file-ийг хадгалаад гарна. Харин q [enter] дарахад хадгалах
уу? гэж асууна. q! [enter] дарахад шууд гарна.

gcc -[options] <filename1> <filename2> Энэ command нь source file-д compile хийнэ.
Options: o энэ нь binary file үүсгэдэг.
Жишээ нь: gcc –o hello.c [enter] дарахад hello.c file-ийн hello гэсэн binary file
үүсгэдэг.

passwd <name> Хэрэглэгчидэд түлхүүр үг оруулана.
Жишээ нь: passwd bat [enter] дарахад password oруул гэсэн үг гарч ирэх
бөгөөд хоёр удаа оруулаад bat нэртэй хэрэглэгчид password орно.
cal2 = гэвэл 2-р сарыг харуулна.
cal3 = гэвэл 3-р сарыг харуулна.
cal4 = гэвэл 4-р сарыг харуулна.
cal5 = гэвэл 5-р сарыг харуулна.
cal12 = гэвэл 12-р сарыг харуулна.
2007 = гэвэл 2007 оны сарууд дэлгэцээр хурдан гүйгээд

kill system-д ажиллаж байгаа процессийг зогсооно.
Жишээ нь: kill tcsh [enter] дарахад tcsh shell-ийг зогсооно.

[XXman]

Баярлалаа. WOHLOV

[Almas]

nice job Ийм Монгол тайлбарын талаар бодож байгаагүй юм байна. Баярлалаа WOHLOV

[Khaschuluu]

Тerminal
http://cosmosbirds.blogspot.com/search/label/Terminal
Terminal-ын хичээлүүд
http://cosmosbirds.blogspot.com/search/ ... l%20cource

[Bathuyag]

Ёстой дажгүй шү.
Терминалаас Рүүт пасс шууд хэний ч ком ийг сольж болдог нь утаггүй юм билээ дээ.

[Khaschuluu]

аа баярлаа

Терминалаас түрүүн алмас миний тооцоолуурын пассыг сольж мангартаад ёоо калап хаагдах гэж байлаа шүү дээ

Энэ байдалд орохгүйн тулд passwd тушаалаар UNIX root нууц үгээ нэг баталгаажуулах хэрэгтэй. Тэгээд л асуудалгүй.

[Almas]

root-д нууц үг хийсэн ч grub-аас бас нууц үггүйгээр root эрхээр нэвтрэх боломжтой байх аа. Тиймээс BIOS-доо давхар нууц үг хийж байх нь зөв. Тэгээд бүүр нарийн чухал мэдээлэлтэй, алдахаас айж байгаа бол анх суулгахдаа home хавтсаа encrypt буюу кодтой үүсгэх хэрэгтэй гэж байсан шүү. Тэгэхгүй бол live CD хийхэд л бүх юм нүдний өмнө гараад ирнэ. Ямар ч нууц үгний хэрэггүй шүү дээ Windows дээр ч бас хавтас энкриптлэж болдог. Гэхдээ энкриплэсэн файлаа сайн хадгалж авахгүй бол форматлаад ч юм уу зөөгөөд дахин нээж чадахгүй уйлах хэрэг гардаг юм билээ шүү. Буцааж энкриптийг нь хакердах маш хэцүү гэсэн.

[Khaschuluu]

Аа тэр БИОС нууц үг бол худлаа. Батарэйг нь аваал... Аа харин эхний ээлжинд Grub-аасаа нууц үгээ сольчихвол Default нь чинийх болчихно. Тэгэх хэрэгтэй.

Encrypt хийхдээ шууд хатуу дискээ ч хийсэн болно л доо. Тэр нь дээр.